Ενισχύεται η Στεγαστική Πολιτική: Νέα Ρύθμιση για την Κοινωνική Αντιπαροχή
Κατά την πρώτη της συνεδρίαση, η νέα Κυβερνητική Επιτροπή Στεγαστικής Πολιτικής ενέκρινε νομοθετική ρύθμιση για την κοινωνική αντιπαροχή, η οποία αναμένεται να κατατεθεί άμεσα προς ψήφιση στη Βουλή. Τα νέα στεγαστικά προγράμματα προωθούνται μέσω Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), σε εκτάσεις άνω των 700 στρεμμάτων σε πανελλαδικό επίπεδο. Κεντρικό στόχο αποτελεί η αξιοποίηση της δημόσιας γης για τη δημιουργία σύγχρονων κατοικιών, με σκοπό την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των πολιτών.
Η νέα ρύθμιση δίνει έμφαση στην κινητοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, παρέχοντας κίνητρα, όπως η δυνατότητα απόκτησης κυριότητας επί ποσοστού (30% έως 70%) κάθε ακινήτου, στο πλαίσιο της κοινωνικής αντιπαροχής.
Πολεοδομικές Προκλήσεις και Νομοθετικές Προσαρμογές
Η εφαρμογή των προγραμμάτων κοινωνικής αντιπαροχής μέσω ΣΔΙΤ έρχεται αντιμέτωπη με σημαντικούς πολεοδομικούς περιορισμούς, κυρίως σε περιοχές εκτός σχεδίου και εντός μικρών οικισμών χωρίς ρυμοτομικά σχέδια. Ωστόσο, η υφιστάμενη νομοθεσία προβλέπει εξαιρέσεις για κοινωνικές κατοικίες, και εξετάζεται το ενδεχόμενο εξομοίωσης των χρήσεων γης της κοινωνικής αντιπαροχής με αυτές της κοινωνικής κατοικίας.
Συγκεκριμένα:
- Η κοινωνική αντιπαροχή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε περιοχές με ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό, δηλαδή εντός σχεδίου πόλης ή σε οργανωμένες πολεοδομικές ενότητες.
- Σε περιοχές εκτός σχεδίου και σε οικισμούς χωρίς πολεοδομικό σχέδιο, δεν επιτρέπεται η ανάπτυξη κοινωνικής αντιπαροχής, εκτός εάν υπάρξει ειδική πρόβλεψη μέσω τοπικών ρυμοτομικών σχεδίων, σύμφωνα με το άρθρο 26 του Ν.Δ. 1337/1983.
- Κοινωνική κατοικία μπορεί να αναπτυχθεί σε εκτός σχεδίου περιοχές, υπό την προϋπόθεση ότι πρόκειται για δημόσια ακίνητα που ανήκουν σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, βάσει του άρθρου 10 του Ν. 5006/2022.
- Επιπλέον, σε περιοχές με αυθαίρετη δόμηση, είναι δυνατόν να υλοποιηθούν δράσεις περιβαλλοντικής αποκατάστασης, εντός των οποίων περιλαμβάνονται και κατοικίες κοινωνικής αντιπαροχής (άρθρο 41 του Ν. 4178/2013).
Πρώτη Συνεδρίαση της Επιτροπής – Στόχοι και Προτεραιότητες
Στην επίσημη ανακοίνωση του Υπουργού Επικρατείας, αρμόδιου για τον συντονισμό των κυβερνητικών πολιτικών, Άκη Σκέρτσου, τονίζεται ότι η πρόσβαση όλων σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή κατοικία αποτελεί θεμέλιο της κοινωνικής συνοχής. Η πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής είχε ως στόχο τη χάραξη μιας ενιαίας και συνεκτικής στρατηγικής για την επόμενη πενταετία.
Η Επιτροπή συγκροτήθηκε για τον συντονισμό, την παρακολούθηση και την ενοποίηση των υφιστάμενων στεγαστικών πολιτικών, με σκοπό τη δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου, βιώσιμου και αποτελεσματικού σχεδίου.
Κατά τη συνεδρίαση, παρουσιάστηκε το κυβερνητικό πλάνο που περιλαμβάνει 43 μέτρα στήριξης, με προϋπολογισμό άνω των 6,5 δισ. ευρώ, καλύπτοντας περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο πολίτες (~18,3% του ενήλικου πληθυσμού). Η Ελλάδα εμφανίζει ήδη υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης (73%), έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου (69%).
Ο βασικός στόχος είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ιδιοκατοίκησης, μέσω της αύξησης της διαθεσιμότητας κατοικιών σε προσιτές τιμές.
Επιπρόσθετα στη συνεδρίαση εγκρίθηκε η κατάρτιση λίστας κρίσιμων δημόσιων ακινήτων (δομημένων και αδόμητων) από κάθε υπουργείο, με στόχο την αξιοποίησή τους για τις ανάγκες της προσιτής κατοικίας. Εξετάζεται επίσης η συνεργασία με ειδικούς από χώρες της Ε.Ε. για τη βελτίωση των πολιτικών κοινωνικής στέγασης.
Παράλληλα, υποβλήθηκαν νέες προτάσεις και παρεμβάσεις για την αξιοποίηση των διαθέσιμων ακινήτων ενώ η ψηφιακή παρακολούθηση, η απλοποίηση των διαδικασιών και η ενίσχυση της εποπτείας στην αγορά ακινήτων.
Ο Υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, δήλωσε:
«Τα τελευταία 3 χρόνια η Ελλάδα έχει ξεκινήσει για πρώτη φορά την προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης πολιτικής με στόχο την αντιμετώπιση του κρίσιμου στεγαστικού προβλήματος που απασχολεί σημαντική μερίδα πολιτών, κυρίως νέων, αλλά όχι μόνο. Η δυσκολία στην απόκτηση ή μίσθωση προσιτής στέγης δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα, καθώς την ίδια στιγμή σχεδόν το σύνολο των χωρών του δυτικού κόσμου είναι αντιμέτωπο με αυξανόμενες τιμές μίσθωσης και αγοράς κατοικίας. Η χώρα μας αξιοποιεί όλους τους διαθέσιμους πόρους εθνικούς και κοινοτικούς για να εγγυηθεί το αυτονόητο δικαίωμα στην προσιτή στέγη και ήδη απλώνει ένα δίχτυ προστασίας πάνω από όσους το έχουν ανάγκη».
Η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, πρόσθεσε:
«Η στεγαστική πολιτική της χώρας μας δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Έχει αποτύπωμα στην κοινωνική συνοχή, την οικογενειακή ευημερία, την ισότητα ευκαιριών και την οικονομική ασφάλεια. Γι’ αυτό απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια από όλα τα μέλη της κυβέρνησης σε κάθε υπουργείο. Η σημερινή συνεδρίαση είναι ένα ακόμη βήμα στη διακυβερνητική συνεργασία, με κοινό στόχο: να διασφαλίσουμε το δικαίωμα κάθε πολίτη στην αξιοπρεπή και προσιτή κατοικία. Μόνο μέσα από συνέργειες, σχεδιασμό και κοινή στρατηγική μπορούμε να πετύχουμε διαρκή και ουσιαστικά αποτελέσματα».
Τέλος, η Επιτροπή θα συνεδριάζει τακτικά ανά δίμηνο και έκτακτα, όταν κρίνεται απαραίτητο, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της νέας στεγαστικής στρατηγικής.
